Milliy iqtisodiyot vazirligi maʼlumotlariga koʻra, Qozogʻistonning savdo hajmi 2022-yilda rekord oʻrnatdi – 134,4 milliard dollarni tashkil etib, 2019-yildagi 97,8 milliard dollardan oshib ketdi.
Qozog‘istonning savdo hajmi 2022-yilda epidemiyadan oldingi darajadan oshib, 134,4 milliard dollarga yetdi.
2020-yilda bir qator sabablarga ko‘ra Qozog‘iston tashqi savdosi 11,5 foizga qisqardi.
Neft va metallarning o‘sish tendentsiyasi 2022-yilda eksportda yaqqol namoyon bo‘lmoqda. Biroq ekspertlarning ta’kidlashicha, eksport maksimal darajaga yetmagan.Qozog‘iston Iqtisodiyot instituti eksperti Ernar Serik “Kazinform”ga bergan intervyusida o‘tgan yilgi o‘sishning asosiy sababi tovar va metallar narxining oshishi ekanligini aytdi.
Import tomonida, nisbatan sekin o‘sish sur’atiga qaramay, Qozog‘iston importi birinchi marta 50 milliard dollardan oshdi va 2013-yilda o‘rnatilgan 49,8 milliard dollarlik rekordni yangiladi.
Ernar Serik 2022-yilda import hajmining o‘sishini xom ashyo narxlari oshishi, epidemiya bilan bog‘liq cheklovlar, Qozog‘istonda investitsiya loyihalarini amalga oshirish va uning ehtiyojlarini qondirish uchun investitsiya tovarlari sotib olinishi tufayli yuqori global inflyatsiya bilan bog‘ladi.
Mamlakatning yetakchi eksportchilari uchligi orasida Atirau viloyati yetakchilik qilmoqda, poytaxt Ostona 10,6 foiz bilan ikkinchi, G‘arbiy Qozog‘iston viloyati esa 9,2 foiz bilan uchinchi o‘rinda.
Mintaqaviy kontekstda mamlakat xalqaro savdosida Atirau viloyati 25 foiz (33,8 milliard dollar) ulush bilan yetakchilik qilmoqda, 21 foiz (27,6 milliard dollar) bilan Olmaota va 11 foiz (14,6 milliard dollar) bilan Ostona ikkinchi o‘rinda.
Qozog'istonning asosiy savdo hamkorlari
Serikning aytishicha, 2022 yildan buyon mamlakatning savdo oqimlari asta-sekin o'zgargan, Xitoy importi Rossiyanikiga deyarli mos keladi.
“Rossiyaga nisbatan misli koʻrilmagan sanksiyalar oʻz taʼsirini oʻtkazdi.2022 yilning to‘rtinchi choragida uning importi 13 foizga qisqardi, Xitoy importi esa xuddi shu davrda 54 foizga o‘sdi.Eksport tomonida ko‘ramizki, ko‘plab eksportchilar Rossiya hududidan chetlab o‘tadigan yangi bozorlar yoki yangi logistika yo‘nalishlarini qidirmoqdalar, bu esa uzoq muddatli ta’sir ko‘rsatadi”, — dedi u.
O‘tgan yil oxirida Qozog‘iston eksporti bo‘yicha Italiya (13,9 milliard dollar) birinchi o‘rinni egallagan bo‘lsa, Xitoy (13,2 milliard dollar) uchinchi o‘rinni egalladi.Qozog‘istonning tovarlar va xizmatlar eksporti bo‘yicha asosiy yo‘nalishlari Rossiya (8,8 milliard dollar), Niderlandiya (5,48 milliard dollar) va Turkiya (4,75 milliard dollar) bo‘ldi.
Serik Qozog‘iston Turkiy Davlatlar Tashkiloti bilan ko‘proq savdo qila boshlaganini, uning tarkibiga Ozarbayjon, Qirg‘iziston Respublikasi, Turkiya va O‘zbekistonning savdo hajmidagi ulushi 10 foizdan oshganini qo‘shimcha qildi.
Yevropa Ittifoqi mamlakatlari bilan savdo ham so‘nggi yillardagi eng yirik hisoblanadi va bu yil o‘sishda davom etmoqda.Qozog‘iston tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari Roman Vasilenkoning so‘zlariga ko‘ra, Qozog‘iston tashqi savdosining qariyb 30 foizi Yevropa Ittifoqi hissasiga to‘g‘ri keladi va 2022-yilda savdo hajmi 40 milliard dollardan oshadi.
Yevropa Ittifoqi va Qozog‘iston hamkorligi 2020-yil mart oyida to‘liq kuchga kiradigan kengaytirilgan sheriklik va hamkorlik kelishuviga asoslanadi va hamkorlikning 29 yo‘nalishini, jumladan, iqtisodiyot, savdo va sarmoya, ta’lim va tadqiqot, fuqarolik jamiyati va inson huquqlarini qamrab oladi.
– O‘tgan yili mamlakatimiz noyob tuproqli metallar, yashil vodorod, akkumulyatorlar ishlab chiqarish, transport-logistika salohiyatini rivojlantirish, tovar yetkazib berish zanjirlarini diversifikatsiya qilish kabi yangi yo‘nalishlarda hamkorlik qildi, – dedi Vasilenko.
Yevropalik hamkorlar bilan shunday sanoat loyihalaridan biri Shvetsiya-Germaniya kompaniyasi Svevind bilan Qozog‘istonning g‘arbiy qismida shamol va quyosh elektr stansiyalarini qurish bo‘yicha 3,2-4,2 milliard dollarlik kelishuv bo‘lib, 2030-yildan boshlab 3 million tonna yashil vodorod ishlab chiqarishi kutilmoqda. -Yevropa Ittifoqining mahsulotga bo'lgan talabining 5%.
Qozog‘istonning Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqi (YEOI) mamlakatlari bilan savdosi 2022-yilda 28,3 milliard dollarni tashkil etadi. Tovarlar eksporti 24,3 foizga o‘sib, 97 milliard dollarni, import esa 18,6 milliard dollarni tashkil etadi.
Yevroosiyo Iqtisodiy Ittifoqidagi mamlakatning umumiy tashqi savdosining 92,3 foizi Rossiya hissasiga to‘g‘ri keladi, ikkinchi o‘rinda Qirg‘iziston – 4 foiz, Belarus – 3,6 foiz, Armaniston – 0,1 foizni tashkil etadi.
Yuborilgan vaqt: 2023 yil 11 aprel